ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Το λιοτρίβι λειτουργούσε από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο και από τις 7:00 ή 8:00 π.μ. μέχρι τις 10:00 ή 11:00 το βράδυ. Συνολικά ήταν σε λειτουργία 14-16 ώρες την ημέρα, καμιά φορά ολόκληρο το εικοσιτετράωρο.

Το εργατικό δυναμικό αποτελούσαν:

Τρεις εργάτες, ο «βιδάτορας» και τα δύο υποζύγια (στην Άνδρο ήταν συνήθως αγελάδες).

Ο εργάτης στο αλώνι ήταν ο χειριστής της αγελάδας. Για την εργασία του αμειβόταν με ¾ της οκάς λάδι στις 20 παραγόμενες οκάδες.

Οι 2 εργάτες της βίδας που δούλευαν στον «εργάτη», για την εργασία τους αμείβονταν ο καθένας με ½ οκά λάδι στις 20 παραγόμενες οκάδες.

Ο βιδάτορας – ιδιοκτήτης του ελαιοτριβείου και επιστάτης όλης της διαδικασίας «τσαντίλιαζε», «έχτιζε», «θέρμιζε» και ξετσαντίλιαζε». Δούλευε περισσότερο από όλους. Για την παροχή των εγκαταστάσεων λιοτρίβησης  και την προσωπική του εργασία αμειβόταν με 2 οκάδες λάδι στις 20 παραγόμενες οκάδες.

Ο παραγωγός του ελαιόκαρπου, επομένως «πελάτης» του λιοτριβιού, έπρεπε να παρέχει τους εργάτες (χωρίς υποχρέωση σίτισης τους) και τα 2 υποζύγια.

Την εποχή της λιοτρίβισης ο ελαιόμυλος έσφυζε από ζωή. Γινόταν τόπος κοινωνικής συνάθροισης όπου πελάτες, εργάτες, βιδάτορας και περαστικοί κάτοικοι του χωριού, πίνοντας κάπου-κάπου κανένα ποτηράκι, αντάλλασαν χωρατά, σχόλια, πειράγματα και γέλια μετατρέποντας τη σκληρή δουλειά σε γιορτινή κοινωνική εκδήλωση. Ο μονότονος ρυθμικός ήχος της βίδας που ακουγόταν μέχρι τη δημοσιά, αισιόδοξο μήνυμα μιας καλής σοδειάς, καλούσε τους κατοίκους να συμμετέχουν σε γιορτή.  Λειτούργησε για την παραγωγή ελαιόλαδου αρκετά πριν από το 1857 μέχρι το 1967.

Βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού, στο ισόγειο παλαιού λιθόκτιστου κτιριακού συγκροτήματος. Διατηρεί στους τέσσερις κύριους χώρους του τον αυθεντικό εξοπλισμό του, το ” βώλι” για την σύνθλιψη, την “βίδα” για τη συμπίεση του ελαιόκαρπου κ.α.

Συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους και πληρέστερους ελαιόμυλους με ζωοκίνητη τεχνολογία της Άνδρου. Η σύγχρονη μουσειακή παρουσίαση (βιντεοταινία και άφθονο διδακτικό – πληροφοριακό υλικό) ξαναζωντανεύει τις διαδικασίες παραγωγής ελαιόλαδου των παραδοσιακών αγροτικών κοινοτήτων της Άνδρου σε περασμένες εποχές. Μπορείτε, φεύγοντας, να προμηθευτείτε βιβλία και έντυπα που θα σας θυμίζουν την επίσκεψή σας, συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την γνώση για την ελιά και το πολύτιμο ελαιόλαδο.

Το μουσείο ευρίσκεται επί του χαρακτηρισμένου πεζοπορικού μονοπατιού υπ’ αρ: 9, που αποτελούσε την κύρια οδό επικοινωνίας Χώρας – Μπατσίου – Γαυρίου πριν την διάνοιξη του επαρχιακού αμαξωτού δρόμου. Γνώση για τη ελιά και το πολύτιμο ελαιόλαδο.